Stefan Kisielewski: Nie ufać fachowcom

Parę lat temu (może osiem) przeczytałem w pewnym francuskim piśmie rozprawkę dwóch wybitnych paryskich profesorów-ekonomistów na temat przyszłych losów dolara. Udowadniali oni niezbicie, powołując się na przeróżne statystyki oraz prawa ekonomii, że dolar nie utrzyma się jako waluta i w ogóle marny będzie jego los, bowiem po świecie wędrują miliardy starych i nowych papierowych „petrodolarów”, „eurodolarów”, „wschodniodolarów”, „afrodolarów”, których w różnych czasach nadrukowano masę, a które nie mają żadnego pokrycia ani w złocie, ani w towarach, ani w gwarancjach bankowych. Przytoczywszy mnóstwo cyfr i dowodów wybitni ekonomiści doszli do wniosku, że klęska dolara jest nieunikniona, tylko jej patrzyć (patrzeć?!). No i co?

Minęło sporo latek. Dolar rzeczywiście wtedy spadał, wart był już kiedyś zaledwie 4 francuskie franki. Ale potem zaczął wspinać się w górę, i dziś doszedł do astronomicznego wyżu 9 franków. W dodatku wcale nie ma zamiaru się spuścić, przeciwnie, zaś Francuzi mówią, że jak dojdzie do 15 franków, to nastąpi koniec świata, a co najmniej Republiki. Jaki z tego wniosek? Prosty – zresztą praktykuję go od kilkudziesięciu lat, z bardzo dobrym skutkiem. Brzmi on: NIE SŁUCHAĆ FACHOWCÓW! Słuchać samego siebie. Tak postępuję, czasem z uwagą jeszcze słucham dyletantów.

Na przykład Stanisław Cat-Mackiewicz, wróciwszy w roku 1956 do Polski, zapytał mnie, dlaczego nad Wisłą obiegową walutą jest nie złotówka lecz dolar. Nie zrozumiałem go wówczas, dzisiaj wiem: to był prorok. Dlatego, że nie fachowiec – nic mu nie przeszkadzało w widzeniu. Natomiast sławny angielski ekspert wojskowy generał Fuller napisał w roku 1948, że pokonane Niemcy będą przez 20 lat gospodarczą pustynią… Oczywiście: robię wyjątek i niektórym naukowcom wierzę. Wierzę fizykom, chemikom, matematykom, częściowo chirurgom. Kategorycznie natomiast przestrzegam przed: ekonomistami, statystykami, demografami, politologami, socjologami, psychologami i w ogóle przed wszelakimi uczonymi humanistami. Można ich słuchać z ciekawości i dla rozrywki, ale w żadnym wypadku nie brać ich nadmiernie serio. Nie ma żadnych absolutnych ekspertów! „Od tych znawców Milszy mi sąd warszawskich krawców” – jak powiedział Gałczyński. „Panowie, przestańcie udawać lwy, Zechciejcie zrozumieć, że tutaj my, Zamyśleni przechodnie – my jesteśmy tu generałami!” – jak powiedział Tuwim.

Stefan Kisielewski

„Lata pozłacane, lata szare” [rok 1984]