Heinrich Pesch SJ – twórca katolickiego solidaryzmu

Narodowy radykalizm zawsze postrzegał liberalizm i marksizm, kapitalizm i socjalizm, jakie dwie strony tej samej monety, mającej charakter antynarodowy, antyspołeczny i antykatolicki. Warto przy okazji pamiętać, że koncepcja solidaryzmu społecznego, będąca opozycją wobec walki klas i kapitalistycznego wyzysku, jest dziełem wybitnego niemieckiego teologa i ekonomisty – ojca Heinricha Pescha SJ.

Heinrich Pesch urodził się  17 września 1854 w Kolonii. Od 1872 roku studiował w Bonn teologię, filozofię i ekonomię, w 1876 wstąpił do zakonu jezuitów, który wysłał go na cztery lata do Anglii, aby dokończyć studia i poznać warunki społeczne rozwiniętego kapitalizmu. W latach 1892-1900 był kierownikiem duchowym w seminarium w Moguncji. Następnie przez dwa lata uzupełniał studia ekonomiczne w Berlinie pod kierunkiem tzw. socjalistów z katedry (a zarazem politycznych konserwatystów): Adolpha Wagnera i Gustava von Schmollera. Sam z kolei był nauczycielem jezuitów Oswalda von Nell-Breuninga i Gustava Gundlacha, uważanych za głównych autorów encykliki społecznej „Quadragesimo anno” papieża Piusa XI, stąd też podkreśla się wpływ jego poglądów, a zwłaszcza głównego (pięciotomowego) podręcznika ekonomii narodowej („Lehrbuch der Nationalökonomie”) na kształt tego podstawowego dokumentu nauki społecznej Kościoła.

Jego koncepcja solidaryzmu (nazywana też „chrześcijańskim porządkiem społecznym”) – przeciwstawiona obu kierunkom materialistycznym: indywidualistycznego liberalizmowi, jako ideologii kapitalizmu (krytykował też protestantyzm jako ich źródło), oraz antagonizującemu klasy społeczne socjalizmowi – opierała się na organicystycznej koncepcji społeczeństwa jako żywego organizmu i solidarnej wspólnoty, szanującej zarazem odrębność każdej osoby i rodziny, oraz zrzeszonej w korporacje, tworzące kościec ustroju stanowo-zawodowego. Uznawał własność prywatną i wolną przedsiębiorczość, ale dowodził, że winna być ona podporządkowana dwóm zasadom nadrzędnym: sprawiedliwości społecznej i dobru wspólnemu. W Polsce nawiązywał do niego zwłaszcza prof. Leopold Caro (1864-1939), którego teksty publikował magazyn „Szczerbiec”.

Heinrich Pesch zmarł 1 kwietnia 1926 roku  w Valkenburgu (Holandia).

Na podstawie: nacjonalista.pl/Kalendarium prof. Jacka Bartyzela