W niektórych kręgach tzw. prawicy wciąż pokutuje intelektualnie niskich lotów przekonanie, iż ochrona przyrody to „lewactwo”, a nacjonaliści podnoszący kwestie ekologizmu to naśladownictwo wzorców płynących z Zachodu. Wypada jedynie zawodowym „tropicielom lewaków” współczuć nieznajomości bogactwa ideowego polskiego ruchu nacjonalistycznego, gdyż to właśnie z jego szeregów wywodził się Jan Gwalbert Pawlikowski, współtwórca Ligi Ochrony Przyrody i autor opracowania, które prezentujemy. Przypomnijmy, członek Ligi Narodowej od 1902, w Komitecie Centralnym Ligi Narodowej od roku 1905l współorganizator Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego w Galicji (1904) i jego prezes w latach 1907–1915; od 1919 członek Rady Naczelnej Związku Ludowo-Narodowego. Typowy „lewak”…
Pierwsze w historii wznowienie całości unikatowego tekstu pierwotnej edycji książki „Kultura a natura” z roku 1913 – pionierskiego w Polsce manifestu ochrony przyrody. Oprócz niego książka zawiera dwa inne ważne teksty tego autora – „Tatry parkiem narodowym” (1923) i „W obronie idei parku narodowego” (1936), a także obszerną przedmowę Remigiusza Okraski.
„Kultura a natura” była pierwszym w Polsce całościowym i tak dobitnym głosem wskazującym na konieczność ochrony dziedzictwa przyrodniczego, głosem przenikliwym, ponadczasowym i odważnym, o wiele lat wyprzedzającym „modę” na ekologię i powstanie ruchu „zielonych”. Do dziś aktualne, dalekowzroczne przesłanie, łączące ochronę przyrody z dbałością o rozwój kulturalny i wartości humanistyczne.
Jan Gwalbert Pawlikowski (1860-1939) – prawnik, ekonomista, badacz i popularyzator twórczości Juliusza Słowackiego, polityk i społecznik. Wybitny taternik, znany m.in. z pierwszego wejścia na szczyt Mnicha, działacz Towarzystwa Tatrzańskiego, autor zasad przyjętych przez europejskie organizacje alpinistyczne, piewca i obrońca kultury ludowej Podhala. Przede wszystkim jednak „duchowy ojciec” ochrony przyrody w Polsce, współautor pionierskiej ustawy o ochronie przyrody (1934 r.), współtwórca Ligi Ochrony Przyrody, propagator koncepcji Tatrzańskiego Parku Narodowego. Kawaler Orderu Polonia Restituta.
Najnowsze komentarze