Irak: Przywódca nacjonalistów wzywa do wyzwolenia kraju

Gen. Izzat Ibrahim al-Duri, fot. AP

Irak: Trwa brutalny konflikt między zbuntowanymi prowincjami sunnickimi, a zdominowaną przez szyitów armią podporządkowaną rządowi w Bagdadzie. Tymczasem arabskie telewizje wraz z Reutersem donoszą o nowym przesłaniu, jakie miał wydać generał Izzat Ibrahim al-Duri – niegdyś człowiek władzy, prawa ręka Saddama Husajna, a obecnie persona non grata w Iraku, którym rządzi szyicki premier Nuri al-Maliki.

Na rozpowszechnionym w Iraku nagraniu audio słychać charakterystyczny dla al-Duriego, „chrapliwy” głos. Autor przesłania stwierdza w nim, iż „wyzwolenie Bagdadu jest nieuchronne” i nawołuje, by wszyscy Irakijczycy przyłączyli się „do tych, którzy wyzwolili już połowę kraju”. Pochwala także „rycerzy z al-Kaidy i Państwa Islamskiego”, którzy wraz z innymi organizacjami zasłużyli się w walce z „perskim, safawidzkim okupantem”. Jednocześnie zaznacza, że między rozmaitymi ugrupowaniami walczącymi z irackim rządem wzrastają antagonizmy, które należy wyciszyć do momentu obalenia Malikiego i pełnego wyzwolenia Bagdadu. Szukając potwierdzenia jego słów, al-arabiya powołuje się na relacje mieszkańców Mosulu, którzy donosili o aresztowaniach byłych oficerów i aktywistów Baas przez islamistów w ciągu ostatnich trzech tygodni.

72-letni Izzat al-Duri to weteran narodowo-rewolucyjnej Partii Baas. W 1968 roku był jednym z trzech – obok Saddama Husajna i Jassina Ramadana – najważniejszych spiskowców, którzy doprowadzili do przewrotu i zaprowadzenia rządów baasistowskich w Iraku. W latach 1979-2003 był wiceprzewodniczącym Generalnego Dowództwa Rewolucyjnego, będącego najważniejszym irackim ciałem politycznym. W 1991 roku został zastępcą i prawą ręką Saddama Husajna w irackiej Gałęzi Regionalnej Partii Baas. Jako ważny iracki polityk znany był z radykalnej retoryki. Na kilka tygodni przed amerykańską inwazją spotwarzył m.in. ministra spraw zagranicznych Kuwejtu, za jego proamerykańską służalczość nazywając go „małpą”.

Z Saddamem Husajnem, al-Duri odbiera paradę wojskową w Bagdadzie, 2000 r.

Autentyczny stan relacji na linii islamiści – iracka Partia Baas pozostaje chyba największą niewiadomą obecnego konfliktu. Niektórzy Irakijczycy podają, że bojownicy Państwa Islamskiego popadli w zależność od baasistów. Stać się tak miało z tego względu, że do rozpętania rewolucji przeciw Malikiemu w sunnickich regionach potrzebowali zgody przywódców miejscowych klanów, a ci z kolei pozostają sojusznikami nacjonalistów nawet po obaleniu ich rządów. Według tej teorii Państwo Islamskie ma być wykorzystywane przez Dowództwo Generalne Irackich Rewolucjonistów za pośrednictwem wodzów klanowych.

Inni z kolei twierdzą, że to właśnie al-Duri i podlegli mu nacjonaliści stali się satelitą krajów zainteresowanych obaleniem Malikiego i osłabieniem Iranu, przy okazji pomagając islamistom w zniszczeniu kraju. Analitycy sympatyzujący z obecnym rządem w Bagdadzie posądzają przywódcę baasistów o działalność agenturalną na rzecz wrogów Iraku.

Jeśli jednak wziąć pod uwagę narrację zachodnich mediów, wobec tej teorii nasuwają się pewne wątpliwości. Przykładowo, brytyjski Daily Telegraph w artykule z 17 czerwca br. zdecydowanie potępia al-Duriego nazywając go „rudowłosym diabłem saddamskiego Iraku” i zaznacza, że w obecnej ofensywie przeciw szyickiej władzy jego rola jest raczej pomocnicza, aniżeli kluczowa. Z drugiej strony gazeta przyznaje, że zasilane przez baasistów oddziały sufickiej Nakszbandiji co najmniej dorównują liczbowo potencjałowi, jaki posiadają w Iraku dżihadyści z ISIS i pokrewnych ugrupowań.

Zeszłoroczne nagrania wystąpień al-Duriego, które pojawiły się w sieci, ostatecznie rozwiały wątpliwości co do faktu, że iracki generał z epoki rządów Baas żyje i nie chce składać broni. Spośród możliwych lokalizacji, w których mógłby przebywać najczęściej wymieniano Syrię, mimo iż Damaszek za czasów Husajna toczył ideologiczny konflikt z Bagdadem, jako centrum konkurencyjnej międzynarodówki baasistowskiej. Iraccy politycy i komentatorzy rządowi wskazują natomiast na inne kraje, m.in. Katar, Arabię Saudyjską, czy państwa europejskie. Za tymi ostatnimi przemawiać miałaby domniemana choroba Duriego – odmiana białaczki, wymagająca leczenia w najlepszych europejskich klinikach i przeprowadzania regularnych transfuzji krwi.

Izzat Ibrahim al-Duri dla administracji amerykańskiej pozostaje oficjalnie najbardziej poszukiwanym byłym współpracownikiem Saddama Husajna i zarazem jednym z niewielu, którzy nigdy nie zostali ujęci przez okupanta. Za jego schwytanie Waszyngton wyznaczył wielomilionową nagrodę. Iracki generał w 2008 roku ogłosił, jakie są najważniejsze cele irackiego ruchu oporu. W przekładzie na j. polski brzmią one następująco:

1. Oficjalne, wypowiedziane uznanie narodowego ruchu oporu, tak zbrojnego, jak i cywilnego, w tym wszystkich jego frakcji i politycznych partii, za jedynych reprezentantów ludu irackiego.

2. Oficjalna deklaracja wyprowadzenia wszystkich sił z Iraku przez dowództwo wojskowe USA.

3. Ogłoszenie nieprawności wszystkich politycznych oraz legislacyjnych instytucji powołanych do życia za czasów okupacji, jak i aktów prawnych przez owe instytucje wydanych, na czele z debaatyfikacją oraz rekompensaty dla osób przez nie skrzywdzonych.

4. Zaprzestanie najazdów, prześladowań, aresztowań, morderstw oraz przesiedleń.

5. Uwolnienie jeńców wojennych, więźniów i zatrzymanych bez wyjątku i wypłacenie rekompensat za fizyczne oraz psychiczne szkody.

6. Przywrócenie armii oraz narodowych sił bezpieczeństwa w zgodzie z prawem obowiązującym przed okupacją i wypłacenie rekompensat wszystkim, którzy ucierpieli z powodu ich rozwiązania.

7. Gwarancja odszkodowawcza dla Iraku po wszystkich stratach moralnych i materialnych, jakich doznał z powodu okupacji.

DK

Na podstawie: english.alarabiya.net, reuters.com, presstv.ir, źródła własne

Reportaż AP z 2012 r.