António de Oliveira Salazar (ur. 28 IV 1889 w Vimieiro – Santa Comba Dão k. Lizbony – zm. 27 VII 1970 w Lizbonie) – portugalski ekonomista i mąż stanu, w latach 1932-68 premier i faktyczny dyktator autorytarnego i korporacyjnego Nowego Państwa (Estado Novo).
Efekty portugalskiej Narodowej Rewolucji, choć oczywiście nie była ona kompleksowa, były całkiem obiecujące (cyt. za prof. Jackiem Bartyzelem): w dekadzie 1928-39 odsetek analfabetyzmu został obniżony z 70 do 30%, a nakłady na edukację wzrosły ze 139 do 193 mln eskudów (na ochronę zdrowia z 4 do 8 mln, a na pomoc społeczną z 57 do 78 mln); liczba uczniów szkół średnich wzrosła z 32 tys. w 1928 do 350 tys. w 1968; pod koniec 1935 bezrobocie spadło do 1%, a 1940 Portugalia uzyskała saldo dodatnie w bilansie handlowym; przez cały czas utrzymywany był zarazem bardzo niski poziom podatków (per capita 300 eskudów, gdy np. w Wielkiej Brytanii wynosił ok. 2 tys. eskudów); dzięki kampanii pszenicznej (campanha do trigo) latem 1929, już 1936 kraj stał się samowystarczalny w zakresie upraw zbożowych; zadłużenie zagraniczne, wynoszące 1927 ok. 7,5 mln eskudów, do 1940 zostało spłacone w 80%; do 1932 stopy procentowe zostały obniżone z 7 do 3%; liczba urzędników państwowych została zredukowana o 1/4, a personel armii z 34 tys. w 1928 do 12 tys. w 1933, przy jednoczesnej modernizacji uzbrojenia i wzroście pensji oficerskich.
Prymas Tysiąclecia, kard. Stefan Wyszyński tak o nim mówił: „Był człowiek, który prowadził tak zwaną rewolucję pokojową. Nazywał się Salazar. Przez wiele, wiele lat kierował swoim państwem, Portugalią. Doprowadził do tego, że jego kraj, ciągle niespokojny, pełen najrozmaitszych gwałtów i przemocy, stał się krajem pokoju i dobrobytu. Dlatego nazwano jego metodę rewolucją pokojową. Za jego rządów wszystko odmieniło się ku lepszemu. Odmienili się ludzie, ich dobra wola, serca i umysły”.
Najnowsze komentarze