Henryk Sienkiewicz – wielki patriota i budziciel ducha narodu

Rok 2016 ogłoszono rokiem sienkiewiczowskim. Z tej okazji przypominamy sylwetkę wielkiego twórcy, patrioty i budziciela sumień – Henryka Sienkiewicza. Urodził się 5 maja 1846 roku w Woli Orzejskiej. Pochodził z rodziny drobnoszlacheckiej, pieczętującej się herbem Orzyk. Sienkiewiczowie byli potomkami Tatarów Litewskich, osadzonych na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego przed kilkuset laty. Przodkowie pisarza przeszli z islamu na katolicyzm w drugiej połowie XVIII wieku. Sienkiewicz spędził znaczną część życia w Warszawie, gdzie skończył gimnazjum i Uniwersytet Warszawski. Tutaj także rozpoczął aktywność literacką, publikując pierwsze opowiadania i fragmenty powieści w warszawskich gazetach.

Jego pierwsze powieści to „Na marne” (1871), „Humoreski z teki Woroszyłły” (1872), „Stary sługa” (1875), „Hania” (1876) oraz „Selim Mirza” (1877). W latach 1876-78 Sienkiewicz odbył podróż po Stanach Zjednoczonych. Z tego okresu pochodzą „Listy z podróży” drukowane w Gazecie Polskiej oraz „Szkice węglem”. Pod wpływem wizyty w USA napisał także utwory: „Komedia z omyłek” (1878), „Przez stepy” (1879), „W krainie złota” (1880), „Za chlebem” (1880), „Latarnik” (1881), „Wspomnienia z Maripozy” (1882) oraz „Sachem” (1883). Od 1880 roku powstawało „Ogniem i mieczem”, które drukowane w latach 1883-84 przez „Słowo”, odniosło ogromny sukces. „Potop” ukazał się w „Słowie” w latach 1884-86, a ostatnia część Trylogii „Pan Wołodyjowski” była drukowana w latach 1887-88. Cała „Trylogia” przyniosła pisarzowi wielką popularność. W 1893 roku powstali „Krzyżacy”. W roku 1905 uhonorowano Sienkiewicza literacką nagrodą Nobla za „wybitne osiągnięcia w dziedzinie eposu” (powieść „Quo Vadis”) i – jak podkreślił jeden z członków Komitetu Noblowskiego – „rzadko spotykany geniusz, który wcielił w siebie ducha narodu”. Jego ostatnią powieścią jest „W pustyni i w puszczy”, wydane w odcinkach w 1910 roku.

O bliskiej sercu sprawie polskiej nie zapomniał do końca życia. W 1906 r. wystąpił przeciwko antypolskiej polityce władz pruskich, wydając „List otwarty do J.C.M. Wilhelma II, Króla Pruskiego”. List ten opublikowały wszystkie znaczące gazety ówczesnej Europy. Po wybuchu I wojny światowej Sienkiewicz wyjechał do Szwajcarii, gdzie wraz z Ignacym Paderewskim założył Szwajcarski Komitet Generalny Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. Zmarł 15 listopada 1916 roku w Vevey, gdzie został pochowany. W 1924 roku jego prochy zostały uroczyście przeniesione do warszawskiej Katedry św. Jana.

Na podstawie: culture.pl/nacjonalista.pl