Zmarły w 1948 roku Mikołaj Bierdiajew należy do najwybitniejszych rosyjskich myślicieli XX wieku. Jest twórcą oryginalnego systemu personalizmu egzystencjalnego, w którym podstawowym problemem jest wolność człowieka – stąd zyskał przydomek „filozofa wolności”. Nowe Średniowiecze Mikołaj Bierdiajew napisał pod wpływem zachodzących w świecie zmian. Książka stała się spektakularnym sukcesem filozofa – przełożono ją na kilkanaście języków. Ta refleksja nad losem cywilizacji rozwinięta została po dziesięciu latach – niewątpliwie pod wpływem rodzących się totalitaryzmów i rozpadu tradycyjnych społeczeństw – w drugiej części dzieła pt. „Los człowieka we współczesnym świecie”. Obie prace traktują o kondycji ludzkiej w warunkach cywilizacji osiągającej punkt szczytowego rozwoju. Bierdiajew stawia interesujące tezy na temat zniewolenia człowieka, a zwłaszcza barbarzyństwa, które rodzi cywilizacja, wpisując się w nurt katastrofizmu myśli rosyjskiej przełomu XIX i XX wieku.
Wydawnictwo: Aletheia
Miejsce wydania: Warszawa
Ilość stron: 242
Oprawa: miękka
ISBN 83-89372-04-5
W epoce tej (Nowym Średniowieczu) odżyją dawne, surowe i wspólnotowe formy życia, powróci prymat sił duchowych nad materialnymi, a jednocześnie zachowane zostaną autentyczne zdobycze kulturalne Renesansu, będącego – mimo zagubienia pierwiastków transcendentalnych – istotnym spotęgowaniem twórczej energii indywidualnej i, zwłaszcza w początkach humanizmu, czasem nieporównywalnego z niczym rozkwitu sztuki; odpadną natomiast wszystkie zdegenerowane jego odgałęzienia: racjonalizm, ateizm, materializm, formalizm prawny, liberalizm, demokracja i „satanokratyczny” socjalizm. Nie będzie jednak również prostego powrotu do teokracji i monarchii „starego” Średniowiecza, ponieważ nie wprowadziło ono w życie prawdy Bożej, a jedynie „symulowało państwo chrześcijańskie”. Uznając antynomię pomiędzy „Królestwem Cesarza” a „Królestwem Bożym” (Carstvo ducha i carstvo Kiesarija. Paris 1951) za nierozwiązywalną w porządku ziemskim, odrzucał B. zarówno państwowy laicyzm – gdyż państwo musi mieć usprawiedliwienie religijne pod groźbą samowoli władzy lub rozkładu porządku społecznego, jak i sakralizację polityki, ze względu na niezmazywalny pierwiastek pogański w naturze państwa doczesnego. Państwo, jako fenomen naturalny, nie zaś błogosławiony, chrześcijańskim w ścisłym znaczeniu być nie może, niemniej Bóg potrzebował go dla wypełnienia swoich zamysłów. „Królestwo Cesarza” nie jest ani civitas diaboli ani civitas Dei, zajmuje jednak wysoki szczebel w hierarchii bytu i stanowi konieczny element bogactwa i potęgi Bożego świata, urzeczywistniający w nim pewne zadania twórcze. Dlatego Kościół i Państwo nie mogą zostać ani ostatecznie zjednoczone, ani ostatecznie oddzielone; „znajdują się w sytuacji antynomialnego odziaływania”. Ogromną popularnością historiozofia Bierdiajewa cieszyła się w środowiskach polskiej „młodej endecji” i narodowych radykałów w latach 30. i 40.; zaszczepiła im zwłaszcza fascynację mediewalizmem, pogłębiła zaś antyliberalizm i antykapitalizm. (Jacek Bartyzel, Metapedia)
Jako pierwszy na język polski „Nowe Średniowiecze” przetłumaczył jeden z czołowych przedwojennych narodowych radykałów – Marian Reutt.
Najnowsze komentarze