Szczerbiec – miecz koronacyjny królów Polski, jeden z najcenniejszych zabytków i unikatowe świadectwo polskiej historii. Jedyne zachowane insygnium koronacyjne dynastii Piastów. Szczerbiec kładziono na ołtarzu konfesji jeszcze przed przyjściem do katedry orszaku z królem. Był następnie przypasywany królom polskim podczas koronacji. Wbrew tradycji nazwa miecza wiąże się ze szczerbą (modica laesura), która znajduje się nie na ostrzu, lecz w środku głowni.
Zdobiące miecz symbole i napisy od dawna przyciągały uwagę badaczy. Głowica (płaska gałka u szczytu rękojeści) ma wygrawerowane z jednej strony symbole Boga – krzyż oraz litery alfa i omega, jako początek i koniec wszechrzeczy. Badaczy zastanawia natomiast litera „T”, przechodząca w „C” lub „G”. Podobne znaki umieszczano na chrześcijańskich domach, by chronić je od złego, ale występowały także często w symbolice templariuszy. Szczerbiec został wykuty najprawdopodobniej w XIII wieku w Polsce lub w Niemczech, w kręgu nadreńskiej sztuki złotniczej. Najstarszym udokumentowanym źródłowo jego posiadaczem był książę mazowiecki Bolesław I (1208-1248). Pierwszy raz został użyty w 1320 roku podczas koronacji Władysława Łokietka.
Najstarszym zapisem legendy o Szczerbcu jest opowiadanie o Bolesławie I Chrobrym z Kroniki wielkopolskiej, spisane przed 1296: Miał on również otrzymać od anioła miecz, którym z pomocą Boga zwyciężał wszystkich swoich przeciwników. Ten miecz aż do dziś przechowuje się w skarbcu kościoła krakowskiego. Królowie polscy wyruszając na wojny, mieli zwyczaj nosić go i zawsze z nim triumfowali nad wrogami. Wspomniany zaś miecz króla Bolesława, dany mu przez anioła, nazywa się Szczerbiec dlatego, że na wezwanie anioła przybywszy na Ruś, pierwszy uderzył nim w Złotą Bramę, która zamykała gród kijowski na Rusi. Od tego uderzenia miecz poniósł niewielką stratę, która w polskim zwie się szczerba, i stąd nazwa Szczerbiec.
Anonimowy autor Kroniki wielkopolskiej powtórzył wzmiankę o Złotej Bramie w Kijowie za Kroniką Wincentego Kadłubka. Kadłubek z kolei oparł się na Kronice Galla Anonima. Ani Gall Anonim, ani Kadłubek nie wspomnieli w swoich kronikach o Szczerbcu. Złota Brama w czasach Chrobrego jeszcze nie została wybudowana.
W okresie międzywojennym Szczerbiec Chrobrego owinięty w biało-czerwony sztandar był symbolem Obozu Wielkiej Polski i Stronnictwa Narodowego, natomiast podczas okupacji – Narodowych Sił Zbrojnych.
Na podstawie: gazetakrakowska.pl
Błąd, grupa nie istnieje! Sprawdź składnię! (ID: 9)
Najnowsze komentarze