Generał Józef Haller – wybitny dowódca i nacjonalista

Józef Haller urodził się 13 sierpnia 1873 roku w Jurczycach k. Krakowa. Od 1911 roku działał w rodzącym się ruchu skautowym i Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół”. Po wybuchu I wojny światowej uczestniczył w tworzeniu Legionów. We wrześniu 1914 roku został dowódcą II Brygady, którą dowodził do 1918 roku. W październiku 1918 roku został szefem powstającej we Francji armii polskiej. Państwa Ententy 28 września 1918 roku uznały Błękitną Armię, zwaną tak od koloru mundurów, za sojuszniczą i samodzielną armię polską. W 1918 roku polskie oddziały dowodzone przez gen. Hallera wzięły udział w walkach z Niemcami na froncie zachodnim w Wogezach i Szampanii. Po zawarciu pokoju, w kwietniu 1919 roku Józef Haller wraz z żołnierzami został przerzucony do kraju. Oddziały „Błękitnej Armii” zostały wcielone do Armii Polskiej i najpierw zostały skierowane na Wołyń do walk z Ukraińcami. Wkrótce Józef Haller otrzymał dowództwo Frontu Pomorskiego. Jego zadaniem było odzyskanie dostępu do polskiego wybrzeża. Formalnie stało się to 10 lutego 1920 roku, gdy we Pucku doszło do zaślubin Polski z morzem.

W 1920 Haller otrzymał funkcję Generalnego Inspektora Armii Ochotniczej. W czasie bitwy warszawskiej dowodził wojskami broniącymi przedpola stolicy. Wchodził też w skład Rady Obrony Państwa (lipiec-sierpień 1920), a następnie dowodził Frontem Północno-Wschodnim. Na tym stanowisku zastał go koniec wojny. Po wojnie Haller został Generalnym Inspektorem Artylerii i przewodniczącym Najwyższej Wojskowej Komisji Opiniującej, a także członkiem Rady Wojennej i przewodniczącym Związku Hallerczyków. Od lipca 1920 do lutego 1923 roku przewodniczył Związkowi Harcerstwa Polskiego, a w latach 1922-27 zasiadał w Sejmie z ramienia Chrześcijańskiego Związku Jedności Narodowej. Po wyborze na prezydenta Gabriela Narutowicza zwrócił się do protestujących tłumów: „Rodacy i towarzysze broni! Wy, a nie kto inny, piersią swoją osłanialiście, jakby twardym murem, granice Rzeczypospolitej, rogatki Warszawy. W swoich czynach chcieliście jednej rzeczy, Polski. Polski wielkiej, niepodległej. W dniu dzisiejszym Polskę, o którą walczyliście, sponiewierano. Odruch wasz jest wskaźnikiem, iż oburzenie narodu, którego jesteście rzecznikiem, rośnie i przybiera jak fala”. Skrytykował przewrót majowy i w lipcu 1926 roku został przeniesiony w stan spoczynku.

Po wybuchu II wojny Haller przedostał się przez Rumunię do Francji, gdzie oddał się do dyspozycji gen. Sikorskiego i został w jego rządzie ministrem bez teki. Przewodniczył także Międzyministerialnej Komisji Rejestracyjnej. Po kapitulacji Francji przedarł się do Wielkiej Brytanii, gdzie objął funkcję ministra oświaty w Rządzie na Uchodźstwie.

Po zakończeniu wojny gen. Józef Haller pozostał w Londynie. Zmarł 4 czerwca 1960 roku w wieku 87 lat.

Na podstawie: nacjonalista.pl/polakwszechczasow.pl