Clive Staples Lewis – Aktualne sprawy

Musimy wrócić do wcześniejszego poglądu. Musimy po prostu zaakceptować fakt, że jesteśmy istotami duchowymi, wolnymi i racjonalnymi bytami, obecnie zamieszkującymi irracjonalny wszechświat, a także dojść do wniosku, że z niego nie pochodzimy. Jesteśmy w nim przechodniami. Pochodzimy skądinąd. Natura nie jest jedyną istniejącą rzeczywistością. Jest jeszcze „inny świat”, i z niego bierzemy początek. To nam wyjaśnia, dlaczego na tym świecie nie możemy się do końca zadomowić. Ryba czuje się w wodzie jak w domu. Gdybyśmy my „należeli tutaj”, również czulibyśmy się tu tak samo. To wszystko, co mówimy o okrutnych prawach przyrody, rządzących się kłem i pazurem, o śmierci, czasie i przemijaniu, także nasz na wpół żartobliwy, na wpół wstydliwy stosunek do własnych ciał – nie da się wyjaśnić teorią, że jesteśmy po prostu tworami natury. Gdyby ten świat był jedynym światem, to jakim cudem jego prawa wydawałyby nam się tak okropne, albo tak śmieszne? Skoro nigdzie indziej nie ma linii prostych, to jakim sposobem odkrywamy, że linia natury jest wykrzywiona?

***

Kto to jest Elizabeth Taylor? – zapytał C.S. Lewis. Rozmawialiśmy o różnicach pomiędzy „urodą” a „pięknem” i stwierdziłem, że Taylor posiada wspaniałą urodę.

– Wiedziałbyś, gdybyś czytał gazety – odpowiedziałem.

– Tak – rzekł pogodnie Lewis.

– Ale dzięki temu, że nie czytam, pozostaję „nieskażony światem”. Dodał, że jeśli ja sam koniecznie „muszę” czytać gazety, to powinienem „spłukiwać je” lekturą Władcy pierścieni lub innej wspaniałej książki.

Jak wiedzą czytelnicy Lewisa, gazetowe „wiadomości” uważał za „chyba najbardziej urojone ze wszystkich opowieści”. Kilka razy pokazywał mi gazetę, którą jako jedyną dostarczano mu w niedzielę pod dom. Należała do Paxforda, jego ogrodnika. A gdy wspólnie czytaliśmy nagłówki, mieliśmy nadzieję, że naprawdę zawarte pod nimi informacje są urojone. Tak czy inaczej, od czasu krótkiego i szczęśliwego pobytu w domu Lewisa niewiele 8 | Aktualne sprawy uwagi poświęcam gazetom. I sumiennie stosuję się do zalecenia o „spłukiwaniu”. Nie chcę tu wywoływać wrażenia, że Lewis był faryzeuszem. Nie potępiał ani tych, którzy piszą do gazet, ani tych, którzy je czytają. W przeciwnym razie musiałby potępić samego siebie, bo oprócz dwóch zawartych tu esejów wszystkie zostały napisane do gazet i czasopism. Pokazują one najpełniejszy obraz C.S. Lewisa ja ko dziennikarza. Nadawał się do tej roli znakomicie, ponieważ posiadał zdumiewającą zdolność jasnego i zwięzłego wyrażania tego, co chciał powiedzieć. Książka ta wyróżnia się spośród innych jeszcze jedną rzeczą. Większość dzieł Lewisa dotyczy literatury i teologii. Wprawdzie niektóre zawarte tu tekst y poruszają te temat y, a le zostały zebrane właśnie dlatego, że dotyczą innych spraw. Różnymi sposobami pomagają odpowiedzieć na pytanie: „Co jeszcze zajmowało Lewisa?”. Tytuł tej książki zaproponował Jeremy Dyson, prezes Oksfordzkiego Towarzystwa C.S. Lewisa. Dyson jest znacznie młodszy ode mnie i po przeczytaniu niektórych esejów doszedł do wniosku, że poruszają one sprawy dla niego nader „aktualne”.