58 lat temu po dekadzie życia pod jarzmem komunizmu, w państwie, które kazało schylać karki przed obcą ideologią, zabraniało być dumnym ze swojej tożsamości i historii, a w zamian zapewniało jedynie „biedę dla wszystkich”, naród węgierski, w swoim zbiorowym instynktownym odruchu, 23 października 1956 r., podjął walkę o wolność. Iskrą rzuconą na rewolucyjne nastroje Węgrów była tzw. odwilż po śmierci Stalina i oczekiwane dalsze przemiany w Bloku Wschodnim. Bezpośrednią inspiracją do powstania przeciwko obecnemu reżimowi i sowieckiej dominacji były: czerwcowy strajk polskich robotników w Poznaniu (nazywany powstaniem poznańskim`56) oraz tzw. polski październik. Jedne z pierwszych haseł węgierskich studentów, demonstrujących na ulicach węgierskiej stolicy, odnosiły się do solidarności z Polską. W Budapeszcie znane były bowiem fakty, że sowieckie wojska stacjonujące w Polsce wyszły z koszarów i kierowały się na Warszawę.
Niezależnie jednak od bieżących okoliczności i sytuacji międzynarodowej, zryw roku `56 był możliwy ze względu na specyficzny charakter narodowy Madziarów. Przez ponad 1000 lat historii Węgrzy udowodnili, że obok Irlandczyków i Polaków są jednym z najbardziej niezłomnych i niepokornych narodów. Począwszy od 958 i legendzie oBüszkeBotond, który oparł się sile imperium bizantyjskiego, poprzez niewolę osmańską i dominacją Habsburgów, a skończywszy na okupacji sowieckiej, naród węgierski stale zmagał się z obcą agresją, ale nigdy nie zaniechał bycia wolnym. W październiku `56 udało się ponownie wywalczyć niepodległość, chociaż była ona bardzo krótka, trwała bowiem 18 dni. Znamiennym symbolem powstania stała się flaga węgierska z wyciętym w środku kołem. W ten sposób pozbywano się ze świętych barw Madziarów bezczeszczącego je symbolu obcego jarzma – godła komunistycznego państwa. Innym symbolem wydarzeń `56 było zburzenie pomnika Stalina, po którym na cokole zostały jedynie buty.
Cena tej wolności była jednak wysoka. Po kilkunastu dniach euforii, powodowanej autentyczną wolnością, której dowodami było m.in. ogłoszenie neutralności Węgier i ich wystąpienie z Układu Warszawskiego, sowieckie wojska dokonały inwazji i pomiędzy 4 a 10 listopada krwawo stłumiły opór niepodległościowy. W walkach przeciwko najeźdźcy zginęło 2500 ludzi, kolejne 20 tysięcy stało się ofiarami prześladowań przez nowy reżim Kadara. Wielu z nich zostało skazanych na karę śmierci. Terror popowstaniowy zmusił 200 tysięcy Węgrów do emigracji politycznej na Zachód. Ci, którzy pozostali, skazani zostali na życie w atmosferze represji. Z czasem jednak rządy Kadara złagodziły reżim, wprowadziły swobody gospodarcze, podniosły standard życia. Nowy kurs, nazywany gulaszowym komunizmem, uśpił niepodległościowe oczekiwania Węgrów aż do końca lat `80.
23 października na Węgrzech, to również data innych ważnych dla Madziarów wydarzeń. W 2006 roku, czyli w pół wieku po powstaniu `56, Węgrzy ponownie wyszli na ulicę. Nie tylko ze względów rocznicowych, ale aby żądać ustąpienia gabinetu post-komunistycznego premiera Ferenca Gyurcsanyego, który okłamywał społeczeństwo odnośnie stanu gospodarczego państwa. System – tym razem demoliberalny – ponownie użył siły przeciwko narodowi. W walkach ulicznych przeciwko reżimowi główny ciężar wzięły na siebie węgierskie środowiska nacjonalistyczne.
58 lat po wydarzeniach powstania węgierskiego oraz 8 lat od zamieszek w Budapeszcie wrocławscy aktywiści Narodowego Odrodzenia Polski pod pomnikiem powstania węgierskiego złożyli hołd i uczcili pamięcią niezłomny naród Arpada.
[email protected]
Wstąp do NOP – wypełnij formularz rekrutacyjny!
Biuro Informacyjne NOP
Najnowsze komentarze