Katastrofalny stan polskiego szkolnictwa wyższego

Wraz z nadejściem nowego roku akademickiego powracają pytania o kondycję polskich uczelni, które w światowych rankingach tego typu szkół plasują się zwykle na szarym końcu. Zapaść w polskim szkolnictwie wyższym trwa, i nic nie wskazuje na to, by w najbliższej przyszłości miało się to zmienić. Coraz częściej mury polskich uczelni opuszczają ludzie mający braki w elementarnej wiedzy, zaś same szkoły zamieniają się obecnie w fabryki dyplomów, często bardzo wątpliwej wartości. Prof. Roman Kuźniar, pracownik Instytutu Stosunków Międzynarodowych UW mówi wprost, że w dzisiejszych czasach za dużo ludzi otrzymuje tytuł magistra. Wiedza młodych ludzi, jest jego zdaniem  zbyt mała i nie ma związku z tytułem, który otrzymują.

Wśród pracowników uniwersyteckich, którzy wypowiadają się na temat stanu wiedzy studentów, jak i samej sytuacji na szkołach wyższych, panuje zgodność co do faktu, że za taki stan rzeczy dużo winy ponosi szkolnictwo średniego szczebla. To tam zaniedbywany jest proces kształcenia uczniów pod kątem samodzielnego myślenia, zastąpiony przez system testów i gotowych odpowiedzi, przez co wielu z nich nie radzi sobie na wyższym poziomie nauczania. Swoje dołożyły także same uczelnie, na których wiedzę traktuje się jak towar, a w studentach upatruje się klientów, którzy płacąc za ów towar-wiedzę, nie chcą, by wymagano od nich czegokolwiek więcej.

Szczegółowej i bardzo krytycznej analizy w tej materii dokonał prof. Tadeusz Sławek, wieloletni wykładowca na Uniwersytecie Śląskim. W jednym z wywiadów, obszernie przedstawił główne przyczyny degrengolady w polskim systemie szkolnictwa wyższego. Są to m. in. biurokratyzacja uczelni, obniżanie poziomu kształcenia poprzez tworzenie wielkich placówek oświatowych, zatracenie umiejętności prowadzenia dyskusji akademickich, a także zbyt słaby głos środowiska naukowego wobec poczynań Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Sami studenci, zdaniem prof. Sławka, często stają się ofiarą zarówno lichego poziomu kształcenia w szkołach średnich, jak i powszechnej wiary w zdobycze techniki: nagminne jest przepisywanie czy wklejanie fragmentów np. Wikipedii nawet do prac magisterskich, co nie może mieć dobrego wpływu na stan wiedzy absolwenta szkoły wyższej. Teraz można nie mieć żadnej wiedzy, a i tak wywiązać się z egzaminu. Wystarczy wiedzieć, na jaki klawisz nacisnąć – mówi profesor. Sławek zwraca także uwagę na wypaczenie pojęcia „braci studenckiej”, zastąpionej przez skrajny egoizm, oraz dyktowany poczuciem braku czasu i  duchem konkurencji „wyścig szczurów”, co profesor trafnie nazywa syndromem amerykanizacji życia, porównując sytuację na naszych uczelniach do tej, która od dziesiątków lat stanowi model edukacji w USA.